Вселенското летало утре се враќа празно на Земјата, двајцата космонаути остануваат до февруари

Вселенското летало Старлајнер на Боинг треба да го започне своето патување назад кон Земјата - но астронаутите што требаше да ги носи ќе останат на Меѓународната вселенска станица.

Празното летало, кое е префрлено во автономен режим, е планирано да се откачи од орбиталната лабораторија во 23:04 BST (18:04 EDT), објави Би-Би-Си.

Капсулата, која претрпе технички проблеми откако беше лансирана со Буч Вилмор и Суни Вилијамс од НАСА, се сметаше за премногу ризична за да ги однесе дома.

Наместо тоа, тие ќе се вратат со SpaceX Crew Dragon, но не пред февруари 2025 година - продолжувајќи го осумдневниот престој на ISS на осум месеци.

Неговиот лет назад ќе трае шест часа, а откако повторно ќе влезе во атмосферата на Земјата, ќе користи падобрани за да го забави спуштањето за да слета на вселенското пристаниште Вајт Сендс во Ново Мексико во 05:03 часот БСТ (12:03 по EDT) во сабота.

НАСА вели дека Буч и Суни се во добро расположение и во редовен контакт со нивните семејства.

Стив Стич, програмскиот менаџер на комерцијалната екипа на НАСА, на брифингот за медиумите изјави дека и двајцата астронаути биле страсни за својата работа.

„Тие ја разбираат важноста сега да се продолжи понатаму и да се врати безбедно леталото“.

Ова беше првиот пробен лет за вселенското летало Старлајнер на Боинг со астронаути во него.

Но, тој беше зафатен со проблеми набргу откако полета од Кејп Канаверал во Флорида на 5 јуни.

Капсулата имаше истекување на хелиум, кој го турка горивото во погонскиот систем, а неколку погони не работеле правилно.

Инженерите во Боинг и НАСА со месеци се обидувале да ги разберат овие технички проблеми, но кон крајот на август американската вселенска агенција одлучи дека Starliner не е доволно безбеден за да ги врати астронаутите дома.

Стив Стич призна дека имало „тензија во просторијата“ меѓу Боинг и НАСА додека се носела одлуката, при што Боинг тврдел дека нивното вселенско летало може безбедно да се врати со двајцата во леталото.

„Тимот на НАСА, поради неизвесноста и моделирањето, не можеше да се чувствува удобно со тоа“, рече тој.

Планот за користење на конкурентската компанија SpaceX донесе со себе значително одложување на враќањето на астронаутите.

Дополнително време е да се дозволи SpaceX да го лансира своето следно летало, а полетувањето е закажано за крајот на септември.

На него требаше да има четири астронаути, но наместо тоа ќе патува со двајца. Ова им остава простор на Буч и Суни да им се придружат во леталото за да се вратат на Земјата на крајот од планираниот престој следниот февруари.

Дејна Вајгел, менаџер на Меѓународната вселенска станица, рече дека астронаутите добро се прилагодуваат на нивната продолжена мисија. И двајцата претходно имаат завршено два долготрајни престои во вселената.

Таа рече дека парот ги преземал програмите за вежбање потребни за да останат здрави во бестежинска средина.

И додаде дека сега ја имаат целата опрема што им е потребна за нивниот непланиран осуммесечен престој.

„Кога првпат ги испративме, тие позајмуваа многу од нашата генеричка облека што ја имаме на бродот, а ние сега исклучивме некои од тие работи“, рече таа.

Таа објасни дека мисијата за снабдување во јули испорачала „специфични ставки “ што парот ги побарал.

„Значи, тие всушност ја имаат целата стандардна опрема за експедиција во овој момент што секој друг член на екипажот би можел да ја избере. И имаме уште едно товарно летало што доаѓа, па ќе испратиме сè друго што им треба за последната половина од нивната мисија “.

Проблемите со Starliner несомнено беа удар за Боинг, кој страда од финансиски загуби додека се бори да ја поправи својата репутација по неодамнешните инциденти во текот на летот и двете фатални несреќи пред пет години.

По толку многу проблеми, слетувањето без проблеми ќе биде многу посакуван исход за компанијата - и за НАСА.

„Откако ќе го вратиме леталото, ќе поминеме неколку месеци во анализа по летот“, рече Стив Стич.

Американската вселенска агенција ја нагласи својата посветеност на вселенското летало на Боинг - тоа што две американски компании ќе однесат астронаути во вселената е клучна цел на НАСА веќе некое време.

Кога нивната флота на вселенски шатл беше пензионирана во 2011 година, САД поминаа една деценија потпирајќи се единствено на руското вселенско летало Сојуз за транспорт на својот екипаж и товар - ситуација која НАСА призна дека е далеку од идеална.

Така, во 2014 година, на Boeing и SpaceX им беа доделени договори за обезбедување комерцијални вселенски летови за астронаутите на НАСА – на Boeing вредеше 4,2 милијарди долари, додека SpaceX доби 2,6 милијарди долари.

Досега SpaceX испрати девет летови со екипаж во вселената за НАСА, како и некои комерцијални мисии, но ова беше првиот обид на Боинг за мисија со екипаж.

Старлајнер на Боинг веќе беше одложен неколку години поради неуспеси во развојот на вселенското летало и два претходни летови без екипаж во 2019 и 2022 година, исто така, претрпеа технички проблеми.

Но, администраторот на НАСА, Бил Нелсон, вели дека е 100% сигурен дека повторно ќе лета со екипаж.

„Јон Вардар против галаксијата” премиерно прикажан во Шпанија

Првиот македонски долгометражен анимиран филм „Јон Вардар против Галаксијата” ја имаше својата светска премиера на 57-мото издание на „Ситџес фантастик филм фестивал“.

Филмот во режија на Гоце Цветановски и во продукција на Алан Кастиљо од „Линкс студио” беше прикажан во фамилијарната секција.

Режисерот Цветановски инфомора дека на премиерата имал кусо обраќање, при што на шпански јазик им кажал на децата во публиката дека се првите во светот кои ќе го гледаат филмот.

Цветановски по настанот изјави дека фестивалскиот живот на „Јон Вардар против галаксијата” почна возбудливо, најавувајќи уште многу убави вести наскоро.

- Премиерата ги оправда очекувањата. Ми беше драго што и децата и нивните родители уживаа во филмот и се смееја на глас. Во публиката запознав и Македонци од Барселона кои допатуваа во Ситџес за да го проследат филмот. Ви благодарам многу што бевте дел од овој настан. Факт е дека со Јон Вардар напишавме историја, и верувам дека имаме производ со кој можеме да се гордееме. Одиме натаму, со нетрпение ја очекувам македонската премиера во ноември, рече режисерот Цветановски.

Во рамки на фестивалот во Ситџес, анимираниот филм ќе има уште една проекција следната сабота.

„Јон Вардар против галаксијата” е хумористична приказна „за еден натпросечно потпросечен човек, еден нарцисоиден робот и многу, многу, мнооооогу вонземјани кои се на мисија да ја спасат Галаксијата од самите себеси“.

Арт директор е Михајло Димитриевски – Тхе Мичо, а директор на анимација е Димитар Ѓоргиев. Продуценти на филмот се Алан Кастиљо, Ева Конрад, Браќа Калинови и Ладо Шкорин. Во главните улоги настапуваат Жарко Димоски, Дамјан Цветановски и Емилија Мицевска. Другите улоги ги толкуваат Филип Трајковиќ, Тони Денковски, Атанас Атанасовски, Слаѓана Вујошевиќ, Мартин Ѓоргоски, Елена Тарчуговска и Бојана Тосковска.

Анимираниот филм е изработен со поддршка од Агенцијата за филм, а има копродукции во Унгарија, Бугарија и Хрватска.

Филмот од 1 ноември ќе се прикажува во кино-салите низ Македонија.

СДСМ: Мора да им одговорност за починатото бебе на Детската клиника

Со голема загриженост ги следиме информациите за трагичната смрт на 14 месечното новороденче на Клиниката за детски болести и она што се случува.

Министерството за здравство и сите надлежни институции итно да ги преземат сите неопходни мерки за да се утврдат причините за овој трагичен настан за кој мора да има одговорност.

Потврдените информации дека бебето било одбиено да биде хоспитализирано се крајно загрижувачки.

Ова е втор трагичен случај за една недела во здравствените установи.

СДСМ бара подлабока анализа и целосна транспарентност во процесот на утврдување на одговорноста.

Јавноста заслужува да знае каде се направени пропустите.

Во изминатите 7 години, со вистинска грижа и соодветни мерки СДСМ успеа да ја намали неколкукратно смртноста кај новороденчињата. Во 2016 година смртноста била високи 25 отсто, во 2021 е намалена на 8,9 отсто а во 2023 година околу 5%.

Бројките постепено опаѓаат низ годините што укажува на унапредување на здравствената заштита на мајките и новороденчињата.

Неонаталната смртност СДСМ ја намали за 5 пати, во 2015 година изнесувала 6.8%о а во 2022 година е намалена на само 1,4%о. Во 2015 година во времето на ДПМНЕ перинаталната смртност изнесувала 12.8%о а во 2022 година е намалена на 6.9%о.

СДСМ набави морени инкубатори, кои недостасуваа, како и повеќе современи апарати, опрема, микроскопи, системи за деминерализација, респираторни машини, подвижни протокомери за кислород и инвестираше во развој на соодветен стручен кадар.

Оттука, крајно загрижувачки е тоа што се случува сега и надлежните мора да преземат соодветни мерки да не се дозволи зголемување на смртноста на новоредничањата повторно.

Здравјето на мајките и новороденчињата мора да биде императив за секој здравствен систем.

СДСМ

ИДФ нападнаа уште еден команден центар на Хамас во Газа

Израелските воздухопловни сили уште еднаш нападнаа команден центар на палестинската милитантна организација Хамас во Појасот Газа, соопштија израелските одбранбени сили (ИДФ) рано утрово, јави ДПА.

Командниот центар се наоѓаше во областа Деир ал Балах во централна Газа, вградена во болницата Шухада ал Акса, соопшти ИДФ.

Во истата област, армијата претходно соопшти дека ги нападнала командните центри на Хамас кои биле лоцирани во поранешно училиште и поранешна џамија.

ИДФ соопшти дека биле преземени бројни мерки за да се намали ризикот за цивилите пред „прецизниот“ напад.

Според армијата, командните центри биле користени за планирање и извршување на терористички напади против израелските војници и државата Израел.

ИДФ рече дека ова е уште еден пример за, како што ја нарече, систематската злоупотреба на цивилната инфраструктура од страна на Хамас, кршејќи го меѓународното право.

Конфликтот, кој започна пред точно една година, започна кога борците од палестинската исламистичка милиција Хамас и други го нападнаа Израел, убивајќи околу 1.200 луѓе и зедоа околу 250 заложници.

притисни ентер